İran’da Çocuk ve Kadın Hakları Geriliyor

İran 8 bin yıllık bir uygarlığa ve zengin petrol, gaz ve maden yataklarına sahip olan bir ülke. Fakat Molla rejimi, dünya güçlerinin insanlık dışı dayatmaları ve ekonomik yaptırımlar yüzünden, İranlı çocuklarla uluslararası çocuk hakları anlaşmalarının koruması altındaki çocuklar arasındaki fark çok büyük.

İran’da, asgari yaşam koşullarından yoksun olan ve çocuk yaşta evliliğe, fiziksel, psikolojik ve cinsel şiddete, yetersiz beslenmeye maruz kalan çok sayıda çalışan çocuk var. Bu çocukların hiç de az olmayan bir kısmı uyuşturucu madde bağımlılığı ile yüz yüze kalıyor. İran devleti, annesi İranlı babası Afgan olan yoksul çocuklara, bazı durumlarda yoksul İranlı çocuklara nüfus cüzdanı vermiyor. Bu çocuklar hayatları boyunca eğitim görme, sağlık hizmetlerinden yararlanma, kayıtlı çalışma gibi haklardan mahrum kalıyor, çok büyük zorluklar yaşıyorlar.

Öte yandan 2021 Martında yayınlanan Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporuna göre, İran, daha öncekinden iki basamak geriye düşerek, 156 ülke içinde 150. sıraya inmiş bulunuyor. Eğer Ortadoğu toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamayı düşünseydi ve bu hızla hareket etseydi bunu başarması 142 yıl alırdı. Ama çocuklarımız bu kadar bekleyemezler.

Yasalarda ve idari kurumlarda toplumsal cinsiyet eşitsizliği söz konusu olduğunda, bu kadınlara karşı şiddetin işlenmesinin ve artmasının onaylanması anlamına geliyor. Şahitliğe itibar, kan parası hakkı ve mirasta yarım hak, bu uçurumun ve eşitsizliğin sadece bir örneğidir. İran’da kadınların durumuna kısaca bakmak, İslam Cumhuriyetinin Anayasasının kadınlara karşı başarılarından biri olarak gizli ve açık şiddeti gözler önüne sermektedir.

Ülkesindeki mevcut yasalarda bir erkeğin yarısı değerinde olan bir kadın! Evlilik cüzdanında imzası gereken ama boşanma hakkı olmayan bir kadın! Bu kadının hakları nasıl bir erkeğin haklarına eşit olabilir? Ayrıca belirtmek gerekir ki, bu tür baskıcı yasaların etkisi altında, eğitim ve ekonomik koşulların düzeyi göz önünde bulundurulduğunda, çocuk ve kadın hakları alanında, büyük şehirlerle küçük kasaba ve köyler arasında devasa bir fark bulunmaktadır.

Tüm bu eşitsizliklerin, baskıların ve zorbalığın ortadan kalkması için İran’da Molla rejiminin de kapitalizmin de yıkılması gerekiyor. Bunun için emekçi kadınlara çok daha büyük bir rol düşüyor.